රොමේෂ් ගුණසේකරගේ Reef නවකතාව කියවා අවසන් කළේ දැන්. හදිසි අකරතැබ්බෙකින් ගෙදරින් පැනගෙන ලොකු සල්ලිකාර ගෙදරක උයන පිහන ගෙදර වැඩ කරන යෞවනයෙක් කේන්ද්‍ර කරගෙන ගොඩනැගෙන මේ නවකතාව හොඳ පොතක්. ඒත් මේ සටහන මේ නවකතාව කියවමින් සිටින විට නලියන්නට පටන්ගත් සිංහල සිතිවිලි කෙටියෙන් කියාපෑමක්.
අද දවස පුරාම මං කල්පනා කරමින් හිටිය දෙයක් තමයි ශ්‍රී ලාංකික සාහිත්‍යය (විශේෂයෙන්ම සිංහල සාහිත්‍යය කියල අපි හඳුනාගන්නෙ මොකද්ද කියනෙක. සාපේක්ෂව ඉතා කුඩා වුවත් ලංකාවේ ඉංග්‍රීසි සහ දෙමළ සාහිත්‍ය ලෝකයේ යම් කතාබහක තියෙනව කියල එළියෙ ඉද්දි පේනව.) නමුත් දැන් අපි වගේ තුලනාත්මක සාහිත්‍යය හදාරන අන්තර් ජාතික ශිෂ්‍යයන්ට ලංකාවේ සාහිත්‍යයෙන් සුවිශාල සහ වැදගත්ම කොටසක් මගහැරෙනව. මං සිංහලෙන් කියවන කෙනෙක් නිසා මට මග නොහැරුණට වෙනත් භාෂාවලින් පැවතගෙන එන ඉංග්‍රීසියෙන් තුලනාත්මක සාහිත්‍යය හදාරන අයට කියවන්න තියෙන්නෙ මොනවද?
මං අවංකවම හිතනව ලංකාවේ සිංහලෙන් සැලකිය යුතු තරම් හොඳ සාහිත්‍යයක් ලියැවී ඇති බව. දැන් මේ Reef නවකතාව ඉංග්‍රීසි සාහිත්‍ය රසිකයන් අතරේ තරමක කතිකාවට ලක් වූ කෘතියක්. මං හිතනව මේ වගේම (රීෆ් පොතට නිගරුවක් නොකර වුණත් කියන්න ඔ්නෙ ආඛ්‍යාන කලාත්මකත්වය සහ තේමාත්මක ගැඹුර අතින් මීටත් වඩා හොඳ නවකතා සිංහලෙන් ලියවිලා තියෙනව) අවධානයට ලක් විය යුතු සිංහල පොත් අපිට තියෙනව. සමකාලීන අය අතරත් එරික් ඉලයප්ආරච්චිගෙ (මුල් කාලෙ), ලියනගේ අමරකීර්තිගෙ, සුනේත්‍රා රාජකරුණානායකගෙ, මංජුල වෙඩිවර්ධනගෙ ඇතැම් නවකතා මට මතක් වුණා. මෙවැනි තව වැදගත් නවකතා ලියපු අය කීපදෙනෙක්ම ඉන්නවා. ඒත් ඉංග්‍රීසියෙන් සාහිත්‍ය හදාරන අයට ලංකාවේ මේ සාහිත්‍යය මගහැරෙනව. අප්‍රිකාවෙ, ලතින් ඇමෙරිකානු රටවල සහ තවත් යුරෝපා රටවල ඉංග්‍රීසියෙන් නොලියූ ලේඛකයන්ගෙ විශිෂ්ට කෘති ඔ්නෑ තරම් ඉංග්‍රීසියට නැගිල තියෙනව. ලෝකේ බොහෝ විශිෂ්ට ලේඛකයෝ සාහිත්යික විශිෂ්ටත්වය අත්පත් කරගෙන තියෙන්නෙ තමන්ගෙ මුල් කෘතිය ඉංග්‍රීසියෙන් ලිවීම නිසා නෙමෙයි. හැබැයි ඒ කෘති ඉංග්‍රීසි ලෝකයට ආවා. තවමත් සීඝ්‍රයෙන් එනවා. ඉන්දියාව, පකිස්තානය වගේ අපේ කලාපයේ රටවල සාහිත්‍යය අපිට ඉංග්‍රීසියෙන් කියවන්න පුළුවන්. මගේ අදහස දැනට අපි ඉංග්‍රීසියෙන් කියවන ශ්‍රී ලාංකික සාහිත්‍යයේ ඉම්පෙදෙස් සිංහල සාහිත්‍ය විසින් සෑහෙන පුළුල් කරල තියෙන බව. ඒත් ඒවා ඉහළ ගුණාත්මකභාවයකින් ඉංග්‍රීසියට එන වැඩපිළිවෙලක් නෑ. කලාතුරකින් ලංකාවෙ කවුරුහරි පරිවර්තකයෙක් අතින් හුදෙකලා ප්‍රයත්නයක් විදිහට සිංහල නවකතාවක් පරිවර්තනය වෙනව අපිට පේනවා තමයි. ඒවා අගය කළ යුතු ප්‍රශස්ථ ප්‍රයත්න. නමුත් මං මෙතන කියන්නෙ නවකතාවක් හෝ කෙටිකතා එකතුවක් ලංකාවෙම ප්‍රකාශන ආයතනයකින් ඉංග්‍රීසියෙන් මුද්‍රණය කරන එක නෙමෙයි.
Penguin Random House, HarperCollins, Macmillan Publishers, Bloomsbury Publishing (තව ගොඩක් තියෙනව) වගේ ප්‍රසිද්ධ සහ ඉහළ ප්‍රමිතියකින් යුතු ප්‍රකාශන ආයතනයකින් පළ කරපු – සිංහලෙන් ඉංග්‍රීසියට ආ- නවකතා මොනවද? නැත්තම් මේ රොමේස් ගුණසේකරගෙ පොත වගේ නිව් ප්‍රෙස්- නිව්යෝක් වැනි ලෝකය පුරා බෙදාහැරිය හැකි ප්‍රකාශන ආයතනවල මුද්‍රණ? මං හිතන්නෙ උත්තරය -නෑ- නම් ඒ අපේ නවකතාවල දුර්වලතාවකට එහා ගිය අපේ අධ්‍යාපනයේ එක්තරා අඩුවක් හැටියට. අඩුතරමෙ ඉංග්‍රීසියට ආ යුතු නවකතා 10ක් 15ක්වත් නැද්ද අපට?
මම අද හිතමින් හිටියෙ අපේ විශ්වවිද්‍යාලවල සිංහල සහ ඉංග්‍රීසි අධ්‍යනාංශවලට මෙවැනි කාර්යයක් වෙනුවෙන් උරදෙන්න බැරිද කියනෙක. අපේ රටේ විශ්වවිද්‍යාල කීයක නම් මෙවැනි අධ්‍යනාංශ තියෙනවද? කොයිතරම් නම් ශිෂ්‍ය-ශිෂ්‍යයාවො පිරිසක් සාහිත්‍යය විෂයක් හැටියටම ඉගෙනගන්නවද? විශේෂ උපාධි අරගන කීදෙනෙක් නම් සමාජයට වාර්ෂිකව එකතු වෙනවද? ඒත් ඒ අය අතරින් එක්කෙනෙක් දෙන්නෙක්වත් මේ වගේ විශාල ව්‍යාපෘතියක් වෙනුවෙන් තමන්ගෙ කාලය-අවධානය කැපකරන තැනකට වැඩ නොයෙදුණේ ඇයි? දැන් උදාහරණයකට පේරාදෙණියේ මං ඉගෙන ගන්න කාලෙත් Translations techniques of Translations කියල පාඨමාලාවක් තිබ්බා. පරිවර්තන ක්‍රමවේද පවා උගන්නනවා. වෙනත් විශ්වවිද්‍යාලවලත් මෙවැනි පාඨමාලා ඇති. ඒත් ඒක මේ මට්ටමෙන් නතර වෙලා බෑ. ඒ ඉගෙනගන්න අය මූලික වශයෙන් යුරෝපයේ, අමෙරිකාවේ රටවල්වල ශිෂ්‍යත්ව දිනාගන්න ඔ්නෙ. ඒ ඇවිත් කැපවීමෙන් වැඩ කරමින් අර වැනි ප්‍රකාශන ආයතන සමග සම්බන්ධතා හදාගෙන තමයි මේ වගේ වැඩ කරන්න පුළුවන්. මේවා ලේසි වැඩ නෙමෙයි තමයි. ඒත් අපේ අධ්‍යාපන අධ්‍යනාංශවලින් ඇයි මෙවැනි බරපතල චරිතයක් හෝ දෙකක්වත් බිහි නොවෙන්නෙ?
සිංහල භාෂාව වඳ වෙමින් යන බවට කොයිතරම් අය වධ වෙනවද? සම්භාව්‍ය සිංහලය ගැන පර්යේෂණ කරන අය නම් කොච්චර ඉන්නවද අපේ රට ඇතුළෙ. විශ්වවිද්‍යාවල. ඒවත් වැදගත්. ඒත් අපේ ජාතික සාහිත්‍යයක් ගැන හිතනව නම් මං හිතන්නෙ අපි මෙවැනි ඉතා දිගුකාලීන ව්‍යාපෘතිවලටත් අතගහන්න ඔ්නෙ කියලයි. මේවා ඉතාම ළඟ ලාබ ලැබිය හැකි ව්‍යාපාර නෙමෙයි. නමුත් අපේ අධ්‍යාපනයේ මෙවැනි අංගත් කොටසක් විය යුතු නැද්ද? එවැනි දිග ගමන් යන ගැඹුරු පරිචයක් සහිත සාහිත්‍ය වෙත එළඹුණු මිනිසුන් නිර්මාණය කරන එක අපේ අධ්‍යාපනයට අයත් කොටසක් නෙමෙයිද? සිංහල සාහිත්‍යය ලෝකයට විවර කරන කවුළු සදන – නැත්තම් පාලම් තනන – විද්‍යාර්ථීන්- පරිවර්තකයන් බිහිකිරීම වගේ දේවල් සිංහල අධ්‍යනාංශවල කොටසක් නෙමෙයිද? මං කවදාවත් ලංකාවෙ විශ්වවිද්‍යාලෙක දවසක්වත් උගන්නපු කෙනෙක් නෙමෙයි. ඒ නිසා ශිෂ්‍ය අත්දැකීම් ඇරෙන්නට මට මේ අධ්‍යනාංශ ගැන වැටහීමක් නෑ. ඒත් ඉතා ව්‍යක්ත ලෙස සිංහලෙන් සහ ඉංග්‍රීසියෙන් වැඩ කළ හැකි – ඒ වගේම අර කියන ලොකු ප්‍රකාශන ආයතන වෙත අත දිගු කළ හැකි තැනකට එන්න පුළුවන් අය අපේ මේ අධ්‍යනාංශවලින් බිහිවෙනව නම් කියල මට අද දවස තිස්සෙම හිතුණා. ඒක සිංහල හොඳටම දන්න අයට මිසක් වෙන කෙනෙකුට කරන්න බෑ. තිලකසේනගෙ, නිශ්ශංක විජේමාන්නගෙ හෝ ප්‍රභාත් ජයසිංහගෙ කෙටිකතාවක් සිංහලෙන් ඉංග්‍රීසියට ගෙනෙන එක කොච්චර අභියෝගයක්ද? ඒ අභියෝගය විතරක්ම ජයගෙන මදි. ලෝක සාහිත්‍යය සමග ඒ කෘති මුණගස්වන දැවැන්ත ව්‍යාපෘතියකට බද්ධ වෙන ප්‍රාග්ධනය හම්බකරන්නත් ඔ්නෙ. මං හිතන්නෙ ඒක හුදෙකලා ප්‍රයත්නයකට වඩා අපේ අධ්‍යාපනයේද බර ඇති වගකීමක් විය යුතු බව. විශේෂයෙන්ම අපේ වගේ රටක එවැනි දැවැන්ත ව්‍යාපෘතිවලට කරගහන මිනිස්සු හැදෙන සංස්කෘතික විභවයකුත් නැති නිසා.
රොමේෂ් ගුණසේකරගෙ රීෆ් නවකතාව කියවමින් ඉන්න තුලනාත්මක සාහිත්‍යය හදාරන ශිෂ්‍යයෙකුට දවස තිස්සෙ හිතුන හිතළු පමණක්මද මේවා? රීෆ් නොවන අනිත් පින්තූරෙ තිිිිිියෙන්නෙ පරිවර්තනම නොවුණත් මේ වෙලාවේ අතට අහුවුණ අපේ ආසියානු කලාපයේම අයගේ නවකතා කිහිපයක්.