මැතිවරණ පොරොන්දු ඉටුකිරීමට ප්‍රමාදවීම සම්බන්ධයෙන් ජාතික ජන බලවේග ආණ්ඩුව විවේචනයට ලක්ව ඇත. අන්තර්ජාතික මූල්‍ය අරමුදලේ(IMF) ගිවිසුම වඩාත් ජනතාවට හිතකර වන පරිදි නැවත සාකච්ඡා කිරීම සම්බන්ධයෙන් ලබාදුන් පොරොන්දු ඉටුනොකිරීම සම්බන්ධයෙන් විපක්ෂ දේශපාලන පක්ෂ ආණ්ඩුව විවේචනය කරමින් සිටී. ආදායම් එකතු කිරීම සහ රජයේ වියදම් අකුරටම සීමාකිරීම සඳහා IMF ඉලක්ක රජය පිළිගෙන ඇති බව පෙනේ. රජයේ විසින් මර්දනකාරී හැකියාව ශක්තිමත් කරන සහ ජාතික ජන බලවේගය විසින් අවලංගු කිරීමට පොරොන්දු වූ ත්‍රස්තවාදය වැළැක්වීමේ පනත (PTA) සහ අන්තර්ජාල ආරක්ෂණ පනත (OSA) අවලංගු නොකිරීම සම්බන්ධයෙන් සිවිල් සමාජ කණ්ඩායම් රජය විවේචනය කරමින් සිටී. පොරොන්දු වූ දේශපාලන ප්‍රතිසංස්කරණ ක්‍රියාත්මක කිරීමේ ප්‍රමාදයේ ගැටලුව හේතුවෙන්, එය රජයේ විශ්වසනීයත්වය අඩපණ කරනවා පමණක් නොව, ශ්‍රී ලංකාවේ ආර්ථික ප්‍රකෘතිය අඩපණ කිරීමේ හැකියාවක්ද නිර්මාණය කරයි.
ශ්‍රී ලංකාවේ විශාලතම අපනයන වෙළඳපොළ වන එක්සත් ජනපදය විසින් ශ්‍රී ලංකා අපනයන මත පැනවීමට නියමිත තීරුබදු සම්බන්ධයෙන් එරට රජය සමඟ සාකච්ඡා කිරීමට ශ්‍රී ලංකාවට මාස තුනක හුස්ම ගැනීමේ කාලයක් ලැබී තිබේ. යුරෝපා සංගමය සම්බන්ධයෙන් තම අපනයන වෙළඳපොළ ආරක්ෂා කරගැනීම සඳහා ශ්‍රී ලංකාව මුහුණදෙන අභියෝගයට සමාන අභියෝගයක් එහි ඇත. යුරෝපා සංගමය දෙවැනි විශාලතම වෙළඳ හවුල්කරුවා ලෙස සහ දැනට එහි GSP+ තීරුබදු සහනය සමඟ ශ්‍රී ලංකාවට අනුග්‍රහය දක්වන විශාලතම පාර්ශ්වය ලෙස කටයුතු කරනු ලබයි. මෙම වෙළඳ සහනය (හෝ දිරිගැන්වීම) මඟින් ශ්‍රී ලංකාවට රෙදිපිළි, ඇඟලුම් සහ මුහුදු ආහාර ඇතුළු නිෂ්පාදන 6,000 කට අධික සංඛ්‍යාවක් සඳහා යුරෝපා සංගම් වෙළඳපොළට තීරුබදු රහිත ප්‍රවේශයක් ලබා දේ. GSP+ ප්‍රතිලාභ අඛණ්ඩව පවත්වාගෙන යෑමට නම්, ශ්‍රී ලංකාව මානව හිමිකම්, කම්කරු අයිතිවාසිකම්, පාරිසරික ආරක්ෂාව සහ යහපාලනයට අදාළ අන්තර්ජාතික සම්මුතීන් 27 කට අනුකූලව කටයුතු කළ යුතුය. ශ්‍රී ලංකා රජය මානව හිමිකම් ප්‍රමිතීන් සපුරාලීමට අපොහොසත් වීම හේතුවෙන් 2010 දී GSP+ පහසුකම ඉවත්කරන ලද බව මතක තබා ගත යුතුය.
2017 දී ශ්‍රී ලංකාව GSP+ සහනය නැවත ලබාගත්තද, 2021 දී යුරෝපා සංගම් පාර්ලිමේන්තුව මානව හිමිකම් හේතූන් මත තීරුබදු සහනය නැවත තක්සේරු කරන ලෙස ඉල්ලා සිටි අතර, විශේෂයෙන් උතුර හා නැගෙනහිර සුළු ජාතීන්ට එරෙහිව අත්තනෝමතික ලෙස රඳවා තබාගැනීම සහ එය අනිසි ලෙස භාවිත කිරීම සඳහා පවතින විධිවිධාන උපුටා දක්වමින් ත්‍රස්තවාදය වැලැක්වීමේ පනත අවලංගු කරන ලෙස ඉල්ලා සිටියේය. ජාතික ජන බලවේගයේ මැතිවරණ ප්‍රකාශනය ඔස්සේ එම පනත අවලංගු කරන බවට පොරොන්දු විය. එහෙත් ත්‍රස්තවාදය වැලැක්වීමේ පනත තවමත් නීතියක් ලෙස තිබෙනවා පමණක් නොව, එය අද දක්වාම භාවිත වෙමින් පවතී. ශ්‍රී ලංකාව ආර්ථික අර්බුදයක සිටින නිසා මෙවර යුරෝපා සංගමය එහි ප්‍රවේශයේදී ඕනෑම ලිහිල් කිරීමකට සූදානම්ද යන ප්‍රශ්නයකට පිළිතුරු වශයෙන්, යුරෝපා සංගම් තානාපතිනි කාමන් මොරෙනෝ මෙසේ පැවසූ බව වාර්තා වේ, “අපි හැමෝම දුෂ්කර කාලයක් හරහා ගමන් කරනවා. නැවතත්, ඔබ IMF වෙත කියන්නේ කොන්දේසි ලිහිල් කරන්න කියලාද? ඔබට නොමිලේ අවසරයක් දෙන්නද? අපි ඔබට තීරුබදු රහිත ප්‍රවේශයක් ලබා දෙනවා නම් ඔබට ඊට අනුකූල විය යුතුයි.” ශ්‍රී ලංකාව තම වගකීම් ඉටුකිරීමේදී ප්‍රත්‍යක්ෂ ප්‍රගතියක් පෙන්නුම් නොකරන්නේ නම්, 2026 දී මෙම යෝජනා ක්‍රමයෙන් බැහැර වීමේ අවදානමක් පවතී.
ප්‍රධාන ප්‍රමුඛතා
වර්තමානයේ ආණ්ඩුවේ ප්‍රමුඛ අවධානය යොමු වී ඇත්තේ අනතුරකින් තොරව ආර්ථිකය සුමටව ක්‍රියාත්මක වීම පවත්වා ගැනීම දෙස බව පෙනේ. එය IMF ගිවිසුමට ඔවුන්ගේ පවතින අනුගතවීම පැහැදිලි කරයි. ආර්ථිකයේ වර්ධනය සහ දූෂණය සහ නාස්තිය තුරන්කිරීම පසුගිය ජනාධිපතිවරණ සහ මහමැතිවරණවලදී බලයට පත්වීමට හේතු වූ ප්‍රධාන සාධක දෙක බව ආණ්ඩුව හඳුනාගෙන ඇති බව පෙනේ. ආර්ථික වර්ධනයට බලපාන බැවින් මානව හිමිකම් සඳහා යුරෝපා සංගමයේ කැපවීම් මෙම ලැයිස්තුවට එක්කළ යුතුය. GSP+ යාන්ත්‍රණය ‘කෝටුවක්’ නොව ‘අවස්ථාවක්’ බව යුරෝපා සංගමයේ තානාපතිවරයා පෙන්වා දී ඇති අතර, යුරෝපා සංගමය ශ්‍රී ලංකාවෙන් අව්‍යාජ සහභාගීත්වයක්, විනිවිදභාවයක් සහ ප්‍රතිසංස්කරණ සඳහා විශ්වාසදායක මාර්ග සිතියමක් අපේක්ෂා කරයි. IMF ගිවිසුමේද දක්වා ඇති ආකාරයටම GSP+ කොන්දේසි ක්‍රියාත්මක කිරීමට සහ දූෂණය සහ නාස්තිය අවසන් කිරීමට රජයට ඇති කැපවීමම පෙන්විය යුතුය. අල්ලස් හා දූෂණ කොමිසම පුනර්ජීවනය කිරීමද මෙම කැපවීම නැවත තහවුරු කිරීමකි.
කෙසේවෙතත්, රජය මේ අවස්ථාවේ ඉහත ලැයිස්තුගත කර ඇති ක්ෂේත්‍රවලට පමණක් තම අවධානය සීමාකිරීමට කැමැත්තක් දක්වමින්, පාලනයේ අනෙකුත් ක්ෂේත්‍රවලට පිවිසීමට මැලිකමක් දක්වන බව පෙනේ. වාර්ගික සුළුතරයන්ට සහ අන්තර්ජාතික ප්‍රජාවේ කොටස්වලට වැදගත් වුවද, ත්‍රස්තවාදය වැළැක්වීමේ පනත සහ ජාතික සංහිඳියාව වැනි අනෙකුත් ප්‍රමුඛතා ක්ෂේත්‍ර සමඟ කටයුතු කිරීමට ඇති අකමැත්ත මෙයට හේතුවිය හැකිය. මැතිවරණ කාලයේ පොරොන්දු ලබා දී තිබියදීත්, ත්‍රස්තවාදය වැළැක්වීමේ පනත අවලංගු කිරීමට රජය අපොහොසත් වීමෙන් මෙය විශේෂයෙන් දැකිය හැකිය. උත්ප්‍රාසයට කාරණය නම්, අතීතයේ සිට අපරාධ සම්බන්ධයෙන් චෝදනා ලැබ සිටින සැකකරුවන් අත්අඩංගුවට ගෙන අධිකරණ ක්‍රියා පටිපාටිවලට යොමුනොවී ඔවුන් සිරගත කිරීමට රජය ත්‍රස්තවාදය වැළැක්වීමේ පනත භාවිත කිරීමට පටන් ගෙන ඇති අතර, එය දීර්ඝ කාලයක් පැවතිය හැකිවීමයි.
මේ අවස්ථාවේදී ජාතික ජන බලවේග ආණ්ඩුව තම බලය තහවුරු කර ගැනීමට ප්‍රමුඛත්වය දී ඇති බව පෙනේ. ක්‍රම ප්‍රතිසංස්කරණයක් සිදුකිරීමට රජය ගන්නා උත්සාහයන්ට වත්මන් පරිපාලන ව්‍යුහයන්ගේ ඉහළ මට්ටම්වල ප්‍රතිරෝධයක් ඇති බවට ඇඟවීම් තිබේ. තීරණ ගැනීමේ භූමිකාවන් සඳහා ජාතික ජන බලවේග පාලනය විසින් අලුතින් පත්කරන ලද තැනැත්තන් සහ ඔවුන්ගේ උපදෙස් පිළිපැදිය යුතු අය අතර ගැටුමක් පවතී. නව ආචාරධර්මවලට ගැලපෙන පරිදි තමන්ව වෙනස්කර ගැනීමට රජය විසින් රජයේ නිලධාරීන්ට මාස හයක කාලයක් ලබා දී ඇති බවත්, එසේ නොකළහොත් රජය විසින් ඔවුන් වෙනස් කරනු ඇති බවත් අල්ලස් කොමිසමේ නව වැඩසටහන දියත් කිරීමේ අවස්ථාවේදී ජනාධිපති අනුර කුමාර දිසානායක කළ ප්‍රකාශය මෙයට හේතුවිය හැකිය.
අනාගතය සහතිකයි
විපක්ෂය සහ විශේෂයෙන් වාර්ගික සුළුතර පක්ෂ ඇතුළත් කෙරෙන පාලන ක්‍රියාවලියක නිරතවීම රජයට සහ රටේ දිගුකාලීන ස්ථාවරත්වයට වැදගත් වනු ඇත. මානව හිමිකම්, යහපාලනය සහ ජාතික සංහිඳියාව සඳහා වූ තම ප්‍රතිපත්ති ප්‍රකාශනයේ සඳහන් කැපවීම්වලට ගරු කිරීමෙන්, ආණ්ඩුවට තම මැතිවරණ වරම සියලු ශ්‍රී ලාංකිකයන් සඳහා කල් පවතින ප්‍රගතියක් බවට පරිවර්තනය කළ හැකිය. විශේෂයෙන් වාර්ගික සුළුතර පක්ෂවල සහාය ලබාගැනීම දිගු කාලීනව ආණ්ඩුවේ පැවැත්මට වැදගත් වනු ඇත. අන්තර්ජාතික ප්‍රජාව දෙමළ ඩයස්පෝරාවේ සහ අන්තර්ජාතික මානව හිමිකම් සංවිධානවල බලපෑම්වලට ගොදුරු වේ. වාර්ගික ගැටුමට හේතුවිය හැකි ගැටළු විසඳීමට අනුප්‍රාප්තික පාලනයන් අසමත්වීම පිළිබඳව මෙම කණ්ඩායම් දෙකම විශාල ලෙස විවේචනයට ලක්වී ඇත.
මේ දක්වා, රජය ජාතික සංහිඳියා ක්‍රියාවලිය කෙරෙහි අවධානය යොමුකර නොමැති අතර, එහිදී අතීත යුද කාලීන මානව හිමිකම් උල්ලංඝනය කිරීම් සම්බන්ධයෙන් කටයුතු කිරීම වැනි මතභේදාත්මක ගැටළු සහ ජනවාර්ගික ගැටුමට දේශපාලන විසඳුමක් පිළිබඳ මතභේදාත්මක ගැටළුව යන දෙකම විසඳා ගැනීමට අවශ්‍ය වේ. පසුකාලීනව ආරම්භ කළ හැකි ගැටළු විසඳීමේ දෙවැනි අදියරකදී මෙම ගැටළු විසඳීමට ආණ්ඩුව තීරණය කර ඇති බව පෙනේ. අගමැති මෝදිගේ සංචාරය සහ ඔහු සමඟ සාකච්ඡා කරන තෙක්, වසර හයකට වැඩි කාලයක් කල්දමා තිබෙන පළාත් සභා මැතිවරණය ලබන වසරේ පවත්වන බවට රජය ස්ථාවරයක් ප්‍රකාශ කර තිබිණි. එවැනි ස්ථාවරයක් වාර්ගික සුළුතර දේශපාලන පක්ෂවලට, විශේෂයෙන් දෙමළ දේශපාලන පක්ෂවලට පිළිගත නොහැකිය.
රජයේ බිම් මට්ටමේ වෙනසක් පෙන්වීමේ ක්‍රමය වී ඇත්තේ, ජනවාර්ගිකත්වය හෝ ආගම නොසළකා සියලු ජනතාවට එක හා සමානව සලකනු ඇති බව සහතික කිරීමයි. එහෙත් අතුරුදහන්වූවන්ගේ ගැටළුවලට වඩාත් කඩිනම් විසඳුමක්, හමුදාව විසින් අත්පත් කරගෙන සිටින ඉඩම් ඔවුන්ගේ මුල් හිමිකරුවන්ට ආපසු ලබාදීම, රටේ අනෙකුත් ප්‍රදේශවලට සමාන වන පරිදි හමුදාවේ ප්‍රමාණය අඩුකිරීම, මානව හිමිකම් උල්ලංඝනයන්ට ගොදුරුවූවන්ට වන්දි ලබාදීම සහ පළාත් සභා මැතිවරණ පැවැත්වීම අවශ්‍ය වේ. ජාතික ජන බලවේගය බලයට පත්වූයේ පද්ධතිමය පරිවර්තනයක් පිළිබඳව පොරොන්දු වෙමිනි. එම පොරොන්දුවට දූෂණ විරෝධයෙන් සහ ආර්ථික කළමනාකරණයෙන් ඔබ්බට ගොස් ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී පාලනය, සියලු ප්‍රජාවන් ඇතුළත් සංහිඳියාව සහ අන්තර්ජාතික සහයෝගීතාව ඇතුළත් කළ යුතුය. යුරෝපා සංගමයේ GSP+ සහනය අඛණ්ඩව පවත්වාගෙන යෑමට සහ රජයේ සාර්ථකත්වය සහතික කිරීමට නම් දෙවැනි අදියරක් සඳහා බලාසිටීමක් නොමැත.
- ජෙහාන් පෙරේරා