ඩොනල්ඩ් ට්‍රම්ප් එක්සත් ජනපද ජනාධිපති ධුරයට නැවත පැමිණීම ගෝලීය භූ දේශපාලනය නාට්‍යම ලෙස වෙනස් වෙද්දී, ශ්‍රී ලංකාව එහි ජාත්‍යන්තර ප්‍රතිපත්තියේ තීරණාත්මක සන්ධිස්ථානයක සිටී. දැනට පවතින යුක්රේන-රුසියානු යුද්ධය, වඩාත් ගනුදෙනුකාරී එක්සත් ජනපද විදේශ ප්‍රතිපත්තියක් සහ චීනය සහ ඉන්දියාව අතර වැඩිවන උපායමාර්ගික තරඟය ගෝලීය බල ගතිකය නැවත සකස් කරමින් පවතී. ජාතික මහජන බලය (NPP) මෙම සංකීර්ණතා හඳුනා ගනිමින් ප්‍රායෝගික සහ සමබර ප්‍රවේශයකින් – බුද්ධිමත් මධ්‍යස්ථභාවය ලෙස හැඳින්විය හැකි විනිවිද බාවයකින් මෙම තත්වය හරහා ගමන් කල යුතුය.
2025 ජනවාරි 20 වන දින බලයට පත්වීමෙන් පසු, ට්‍රම්ප් පරිපාලනය යුක්රේන යුද්ධයට මතභේදාත්මක ප්‍රවේශයක් ගෙන ඇති අතර, ප්‍රධාන සාකච්ඡා වලදී යුක්රේනය පැත්තකට දමමින් සිටින බව පෙනේ. අඛණ්ඩ සහයෝගය සඳහා හුවමාරුවක් ලෙස යුක්රේනයේ ඛනිජ සහ තෙල් සම්පත්වලින් අඩකට අයිතිවාසිකම් ලබා ගැනීමට එක්සත් ජනපදය යොජනා කල අතර – යුක්රේන ජනාධිපති වොලොඩිමියර් සෙලෙන්ස්කි විසින් මෙම යෝජනාව තරයේ ප්‍රතික්ෂේප කරන ලදී. මේ අතර, රුසියාව යුක්රේන භූමියේ විශාල ප්‍රදේශයක් මත තම පාලනය ශක්තිමත් කර ඇති අතර එය ඕනෑම සාම යෝජනාවක් සංකීර්ණ කරනු ලබයි.
ඇමරිකානු රාජ්‍ය තාන්ත්‍රිකත්වයේ මෙම මාරුව ආසියාවේ ඇමරිකානු සගයින් අතර කනස්සල්ලට හේතු වී ඇති අතර, චීනය සහ උතුරු කොරියාව වැනි ජාතීන් සමඟ සමාන ඒකපාර්ශ්වික ගනුදෙනු සිදුවනු ඇතැයි බිය වේ. ට්‍රම්ප්ගේ “ඇමරිකාව පළමුව” උපාය මාර්ගය දකුණු ආසියාවේ අඩු සම්බන්ධතාවයකට හේතු වුවහොත්, චීනයට කලාපය තුළ තම ආර්ථික හා උපායමාර්ගික පියවර පුළුල් කළ හැකිය.
වේගයෙන් වර්ධනය වන මෙම භූ දර්ශනය තුළ, ශ්‍රී ලංකාව තම නොබැඳි ස්ථාවරය නැවත තහවුරු කිරීම යෝග්‍ය බව පෙනේ. ජාතික අවශ්‍යතාවලට ප්‍රමුඛත්වය දෙමින් ගෝලීය බලවතුන් සමඟ සබඳතා සමතුලිත කරන විදේශ ප්‍රතිපත්තියක් NPP රජය අනුගමනය කළ යුතුය.
ඒ සඳහා කලාපීය සහයෝගීතාව ශක්තිමත් කිරීමට, ඉන්දියාව සමඟ සමීප සබඳතා සහතික කිරීම ඉතා වැදගත් බව පෙනේ, විශේෂයෙන් චීනය දකුණු ආසියාවේ සිය බලපෑම පුළුල් කිරීමට උත්සාහ කරන විට. සාර්ක් ජාතීන් සමඟ වෙළඳ හවුල්කාරිත්වයන් වැඩි දියුණු කිරීම ශ්‍රී ලංකාවට එහි ආර්ථික යැපීම් විවිධාංගීකරණය කිරීමට උපකාරී වනු ඇත.
වෙනස්වන ගෝලීය ප්‍රමුඛතා හේතුවෙන් බටහිර ආයෝජනවල ඇති විය හැකි බාධාවන් සමඟ, ශ්‍රී ලංකාව ඉන්දියාව, චීනය සහ මැදපෙරදිග ඇතුළු මූලාශ්‍ර මිශ්‍රණයකින් විකල්ප මූල්‍යකරණය සහ යටිතල පහසුකම් ආයෝජන සෙවිය යුතු වන්නේය.
යුක්රේන ගැටුම දැනටමත් ගෝලීය ආහාර සහ පොහොර සැපයුම් අඩාල කර ඇති අතර එය දකුණු ආසියානු ජාතීන්ට බලපායි. ආහාර හිඟය වැළැක්වීම සඳහා ශ්‍රී ලංකාව ASEAN ජාතීන් සහ දකුණු ඇමරිකාව සමඟ වෙළඳ ගිවිසුම් ඇති කර ගත යුතුය. මේ අතර, පුනර්ජනනීය බලශක්ති ආයෝජන ගවේෂණය කිරීම උච්චාවචනය වන තෙල් මිල ගණන් වල අවදානම අවම කිරීමට එය උපකාරී වේ.
ගෝලීය ආතතීන් ඉහළ යන විට, කලාපීය වෙළඳ මාර්ග සහ භෞමික ජල මාර්ග ආරක්ෂා කිරීම සඳහා ශ්‍රී ලංකාව ඉන්දියාව, ජපානය සහ ASEAN රටවල් සමඟ එහි නාවික සහයෝගීතාව ශක්තිමත් කිරීම අවශ්‍යවනු ඇත.
අප්‍රිකාව, ලතින් ඇමරිකාව සහ මැදපෙරදිග සමඟ සබඳතා ශක්තිමත් කිරීම ආර්ථික විවිධාංගීකරණය පෝෂණය කරන අතරම ප්‍රධාන බලවතුන් මත අධික ලෙස රඳා පැවතීම අඩු කරනු ඇත. ඊට අමතරව, තායිලන්තය, ජපානය සහ වියට්නාමය වැනි බෞද්ධ බහුතර ජාතීන් සමඟ සංස්කෘතික රාජ්‍ය තාන්ත්‍රිකභාවය සංචාරක ව්‍යාපාරය සහ ජාත්‍යන්තර හොඳහිත වැඩි කළ හැකිය.
මේ සියල්ල අතර, යුක්රේනයේ යුද්ධය දකුණු ආසියාවට කරන බලපෑම් වලින් නිදහස් නොවනු ඇත. මොස්කව් තවදුරටත් සිය යුද ප්‍රයත්නයන්ට ප්‍රමුඛත්වය දෙන්නේ නම්, ඉන්දියාවට විකල්ප සැපයුම්කරුවන් සෙවීමට බල කළහොත්, රුසියානු අවි මත ඉන්දියාව යැපීම පරීක්ෂාවට ලක් කළ හැකිය. මේ අතර, රුසියාව සමඟ පකිස්ථානයේ වර්ධනය වන මිලිටරි සබඳතා කලාපීය බල ගතිකය වෙනස් කළ හැකිය.එසේම, ඉහළ යන තෙල් මිල සහ ගෝලීය සැපයුම් දාමවල බාධා කිරීම් ශ්‍රී ලංකාව, පකිස්ථානය සහ බංග්ලාදේශයේ උද්ධමනය වැඩි කළ හැකිය. බටහිර රටවල් තම මූල්‍ය සම්පත් යුක්රේනය කෙරෙහි යොමු කළහොත්, දකුණු ආසියාවට ආර්ථික ආධාර මන්දගාමී විය හැකිය.
අවධානය වෙනතකට යොමු වූ එක්සත් ජනපදය සහ නේටෝව චීනය සහ රුසියාව දකුණු ආසියාවේ ඔවුන්ගේ බලපෑම පුළුල් කිරීමට ධෛර්යමත් කළ හැකි අතර එය කලාපීය ගැටුම්වලට බලපායි. දුර්වල ගෝලීය ත්‍රස්ත විරෝධී අවධානයක් ඇෆ්ගනිස්ථානයේ සහ පකිස්ථානයේ අස්ථාවරත්වයට ද හේතු විය හැකි අතර එය ශ්‍රී ලංකාවට වක්‍රව බලපානු ඇත.