“නවකතාව” ( Novel ) නැමති සාහිත්‍යය ප්‍රාකාරය වර්තමානය වනවිට ලෝකයේ විවිධ කරුණු-කාරණා සදහා භාවිතා වන බව පෙනේ. එහිලා ගෝලීය පුරවැසිභාවය දිනාගැනීම,අන්තර්ජාතික ත්‍රත්තවාදය හා මත්ද්‍රව්‍ය ව්‍යාපාරය, අධිරාජ්‍යවාදී මැදීහත්වීම්, ගෝලීය ධනවාදය හා සූරාකෑම් , සරණාගත ප්‍රශ්නය,මිනිස් ජාවාරම්, ගණිකා ව්‍යාපාරය , අවි- ආයුධ වෙළදාම හා ජාත්‍යන්තර පාතාල ලෝකය යනාදී ලොව ප්‍රබල තේමාවන් සදහා වර්තමානයේ නවකතාවේ විෂය පරාසය විහිඳ ගොස් තිබේ. එසේම ජීවිතයේ ස්භාවය හා එහි සංකීර්ණතාවය පිළිබඳව ගැඹුරු සංවාද ද නවකතාව ආශ්‍රය මිශ්‍රණය කරගෙන කෙරෙන බව පෙනේ.
මීට පෙර කාලවකවානුවල නවකතාව යල්පැනගිය සාහිත්‍යය ප්‍රාකාරයක් යයි මතු වූ ප්‍රවාදය මිත්‍යාවක් නොඑසේනම් පුස්සක් බවට පත් කරමින් වර්තමාන විශ්ව සාහිත්‍යය තුළ නවකතාව අත්පත් කරගෙන ඇති ගෝලීය අවධානය අතිශයින්ම විශ්මයජනක ය. එබැවින් ලෝකයේ ජනප්‍රියතම සාහිත්‍යාංගය නවකතාව යයි කීම කිසිවිටෙකත් අතිශයෝක්තියක් නොවන්නේ ය.
“නවල්” ( Novel .යන ඉංග්‍රීසි වචනය “නොවෙලා” Novella යන ඉතාලි වචනයෙන් බිඳී ආවකි.ලතින් භාෂාවෙන් “නෝවස්” Noves යන්න යම්බදු නව්‍යතර වූ දෙයක් හැඟවෙයි. මෙම වචනය පසුකාලීනව “නොවෙලස්” Novellus බවට පරිවර්තනය වූ අතර එයින් “නොවෙලා”‘ යන ඉතාලි වචනය නිර්මාණය විය..- කර්තෘ )
විශ්ව නවකතාවෙහිලා ස්ත්‍රී දායකත්වයෙහි මූලාරම්භය කෙබඳුද ?
මෙපරිදි ගත් කළ විශ්ව නවකතාව ක්ෂේත්‍රයෙහි ථෙතිහාසික විකාශනයෙහි ලා පමණක් නොව මධ්‍යතන හා නූතන විකාශනයෙහිලා ද ස්ත්‍රී පාර්ශවයේ දායත්වය විශේෂයෙන් කැපී පෙනෙන බව විශ්ව සාහිත්‍යය විමර්ශනාත්මක කරන බලන කල්හි මැනවින් පෙනේ.
ලොව මුල්ම නවකතාව වශයෙන් බොහෝ සාහිත්‍යය විචාරකයන් විසින් හදුන්වා දෙනු ලබන The Tale of Genji – 1072 රචනා කරන ලද මුරසකි ෂිකිබු ආර්යාව ( Lady Murasaki Shikibu ) ද ජපන් ජාතික කාන්තාවකි.ඇතැම් නූතන සාහිත්‍යය විචාරකයන් විසින් ලොව මුල්ම නවකතාව වශයෙන් හදුන්වනු ලබන Oroonko – 1678 රචනා කරන ලද ඇෆ්රා බෙන් ( Aphra Behn ) ද ඉංග්‍රීසි ජාතික කාන්තාවකි.එපමණක්ද නොව ලොව මුල්ම මනෝවිද්‍යාත්මක නවකතාව වූ La Princess de Cloves- 1678 – 1680 ? රචනා කරන ලද ලෆායෙට් මැතිනිය ( Madam de Laffayett ) ද ප්‍රංශ ජාතික කාන්තාවක් වීම විශේෂ කාරණාවකි.
වර්තමානය වන විට විශ්ව නවකතා ක්ෂේත්‍රයෙහිලා අන් කවරදාටත් වඩා නවකතාකරුන් අභිබවා නවකතාකාරියන් ඉදිරියට ඒමත් එහිලා ඔවුන්ගේ සාහිත්‍යය නිර්මාණ ( එනම් නවකතා ) ලොව මුල්පෙලේ සාහිත්‍යය ත්‍යාග උළෙලවල්වල දී මුල්පෙලේ ත්‍යාගවලට පාත්‍ර වීමත් ඉතා පැහැදිලිව දකින්නට ලැබෙන කාරණාවකි. එපමණක්ද නොව ඔවුන්ගේ නවකතා ලොව ඉහළම නවකතා අලෙවි දර්ශකවල ( එනම් The International Bestseller, Sunday Times Bestseller, New York Times Bestseller ) ඉහළ ස්ථානයන් අත්පත් කර ගනිමින් ඒවායේ පිටපත් මිලියන ගණනින් අලෙවි වන්නේය. එසේම ඒවා ලොව විවිධ භාෂාවවලට ද පරිවර්තනය වන්නේය.
මීට ආසන්නම උදාහරණය නම් ….
2022 දී ජාත්‍යන්තර බුකර් ත්‍යාගය ( The Booker International Prize – 2022 ) දිනාගන්නා ලද්දේ ඉන්දියානු ජාතික ගීතාංජලී ශ්‍රී ( Geethanjali Shr ) වීසින් හින්දි භාෂාවෙන් රචිත Tomb of Sands – 2021 නැමති නවකතාව.මේ වනවිට මෙම නවකතාව ලෝකයේ විවිධ භාෂා පහළොවකට අධික සංඛ්‍යාවකට පරිවර්තනය වී එහි පිටපත් මිලියන ගණනින් ලොවපුරා අලෙවි වන්නේය.
වර්තමානයේ විශ්ව නවකතාකරුවන්ට ප්‍රබල තර්ජනයක් එල්ල කරන ජේෂ්ඨ නවකතාකාරිණියන් දෙදෙනෙකු ලොව සිටින බව ඔබ දන්නෙහි ද ? නොදන්නෙහි නම් දැනගනු මැනවි.
එනම් ඒ කැනේඩියානු ජාතික මාර්ග්‍රට් ඇට්වුඩ් ( Margaret Atwood ) හා එංගලන්තයේ ජාතික හිලරි මෙන්ටල් ( Hillary Mental ) ය .මොවුන් දෙදෙනාගේ නවකතා යුරෝපයේ විකිනෙන්නේ උණුකැවුම් මෙනි. එසේම මොවුන් දෙදෙනාගේ කිනම් හෝ නවකතාක් ප්‍රකාශයට පත්වී මාස ගණනාවක් යනතුරුම ලොව නවකතා දර්ශකවල ( උදා – SundayBest Seller / New YorkTimes Bestseller ) අංක 01 ස්ථානය හිමිකර ගන්නේ ය. එපමණක්ද එම නවකතා ලොව බොහෝ නවකතාවවලට පිදෙන ත්‍යාග ලැයීස්තුවල ද මොවුන්ගේ එම නවකතා ඉහළින්ම වැජඹෙන්නේ ය.
මෙහිලා මාර්ග්‍රට් ඇට්වුඩ්ගේ නවකතා The Booker Prize හි කෙටි ලැයිස්තුවට ( A Short List ) හතරවතාවක් නිර්දේශ වී 1999 දී ඇය විසින් රචිත The Blind Assassin නවකතාව වෙනුවෙන් 2000 දී ද 2018 දී රචිත The Testaments නවකතාව වෙනුවෙන් 2019 දී ද The Man Booker Prize දිනාගන්නා ලදි. එසේම හිලරි මෙන්ටල්ගේ නවකතා The Booker Prize හි කෙටි ලැයිස්තුවට එක්වරක් ඇතුලත් වී 2007 දී ඇය විසින් රචිත Wolf Holl ( ථෙතිහාසික ) නවකතාව වෙනුවෙන් 2008 දී The Booker Prize හා 2010 දී ඇය විසින් රචිත Bring Up the Bodies යන නවකතාව වෙනුවෙන් 2011 දී The Booker Prize දිනාගන්නා ලදි.
ඒ අනුව The Booker Prize දෙවරක්ම හිමිකර ගන්නා ලද ලොව දැනට සිටින නවකතාකාරිණියන් දෙදෙනා වශයෙන් මොවුන් දෙදෙනා ඉමහත් සම්භාවනාවට පාත්‍ර වන්නේ ය .
සැබැවින්ම මාර්ග්‍රට් ඇට්ඩුඩ්ගේ නවකතා තුළින් වර්තමාන යුරෝපීය ස්ත්‍රිය මුහුණ දෙන්නා වූ අනේක විධ දුක්ඛ දෝමනස්සයන් හා ඒ අරබයා ඇයගේ මනෝභාවයන් ක්‍රියාත්මක වන්නා වූ ආකාරය ඉතා ගැඹුරින් හා සියුම්ව විවරණය වන අතර හිලරි මෙන්ටල් වූ කලී වර්තමානයේ ලොව සිටින විශිෂ්ටතම ථෙතිහාසික නවකතාකාරිණිය වන්නේ ය .
විශ්ව නවකතාව ක්ෂේත්‍රයෙහිලා එසේ සිදුවෙද්දී ශ්‍රී ලංකික නවකතාව ක්ෂේත්‍රයෙහිලා එවන් වූ ප්‍රවණතාවයක් දකින්නට නොලැබුණ ද එහිලා කාන්තා දායකත්වය වර්තමානයේ දී කිසියම් වූ සාධනීය වර්ධනයක් පෙන්නුම් කරන බව පෙනේ. එහිලා ඔවුන් විසින් රචනා කරන ලද නවකතා අතුරින් කීපයක් හෝ ප්‍රශස්ථ මට්ටමක තැබිය හැකි නිර්මාණ වුවද, ඒවා ලොව ජාත්‍යන්තර භාෂාව වූ ඉංග්‍රීසි භාෂාවට පරිවර්තනය වී ජාත්‍යන්තර පොත් ප්‍රකාශන සමාගම් මගින් විශ්ව පාඨකයන් අතට පත් නොවීම ඉතා ශෝචනීය කාරණාවකි.
නූතන ශ්‍රී ලාංකික සාහිත්‍යයේ ශෝචනීය තත්වය නොඑසේනම් පසුගාමීත්වය පසක් කර ගැනීමට අප යුරෝපයටවත් , ලතින් ඇමරිකානු රටවල්වලටවත් නොඑසේනම් අප්‍රිකානු මහද්වීපයටවත් යා යුතු නැත.අපි අපේ අසල්වාසී රටවල්වල නූතන සාහිත්‍යයයන් උදාහරණ ගෙන බලමු. ඉන්දියානු නූතන සාහිත්‍යය විශිෂ්ටය. ඒ පිළිබඳව කිසිදු විවාදයක් නොමැත.එපමණක්ද නොව ඔවුන් මේවන විට තම සාහිත්‍යකරණයෙහිලා භාවිතා කරනු පිණිස ඔවුනටම ආවේනික වූ ඉංග්‍රීසි ලේඛන ගෛලයක් ද නිර්මාණය කරගෙන ඇත්තේ ය. පාකිස්ථානයේ නූතන සාහිත්‍යය ජාත්‍යන්තරය වෙත ගොස් බොහෝ කල් ය. බංගලාදේශයේ නූතන සාහිත්‍යය පිළිබඳව කිව හැක්කේ ද එයමය.නේපාලයේ – භූතානයේ නූතන සාහිත්‍යයයන් ජාත්‍යන්තරය වෙත යෑමට අවැසි සළුපිළි ඇදිමින් සිටියි.
අපේ අසල්වාසී රටවල් නොවුනත් සිරියාවේ හා ඇෆ්ගනිස්ථානයේ නූතන සාහිත්‍යයයන් යුද ගිනිදැල් අතරින් ජාත්‍යන්තරය වෙත ගිය ඒ කටුක ගමන මුළුමහත් ලෝකයටම මහඟු ආදර්ශයකි.
ශ්‍රී ලාංකික නූතන සාහිත්‍යයේ ජාත්‍යන්තර ගමන් මගෙහි හෙට දවස.කෙබඳුද ?
අපට වැරදුණේ කොතැනද ? අප වහ වහා නිවැරදි කරගත යුත්තේ කුමක්ද ?
අපගේ සංස්කෘතිය දෙපාර්තමේන්තුවේ හා මෙරට සාහිත්‍යය හා කලා මණ්ඩලයේ නිලතල දරමින් සීතල කාමරවල හිද කැරකෙන පුටු රත් කරමින් වසරක් පාසා පවත්වන රාජ්‍ය සාහිත්‍යය සම්මාන උත්සවවලට මහජන මුදල් විශාල වශයෙන් වියදම් කරමින් ජනාධිපතිවරයාගෙන් හා විෂයභාර අමාත්‍යවරයාගෙන් ලකුණු ගැනීමට මාන බලන බලධාරීන්ට මෙම කාරණාව නිසිපරිදි තේරුණාද ? ඔවුනට මෙම කාරණාව පිළිබඳව අඹමල් රේණුවක තරම්වත් සංවේදීතාවයක් වීද ? නැත.සැබැවින්ම නැත.එසේ වී නම්, ශ්‍රී ලාංකික නූතන සාහිත්‍යය තවමත් මේ දූපතේම රැදී පවතී ද ? නැත. සැබැවින්ම නැත.
පසුගියදා කේඩෑරි වී ගිය ශ්‍රී ලාංකේය සාහිත්‍යයට කිසියම් ආකාරයකින් ප්‍රාණයක් හෝ උත්තේජනයක් ලැබුණු බව පෙනේ. ඒ
ශ්‍රී ලාංකේය ලේඛක ෂෙහාන් කරුණාතිලක විසින් රචිත The Seven Moon of Maali Almeida ~ 2021 නවකතාව වෙනුවෙන් The Booker Prize හිමිවීමයි. මෙයට පසුබිම් වූ එකීතරා කතාවක් ඇත්තේ ය . එය මෙසේ ය.
ෂෙහාන් කරුණාතිලක විසින් රචිත Chats with the Dead නවකතාව 2020 දී ප්‍රකාශයට පත්වූයේ ඉන්දියාවේ පෙන්ගුයින් ප්‍රකාශයක් ( Indian Penguin Publication ) වශයෙනි. එය 2021 දී සංස්කරණයේ කර The Sven Moons of Maali Almeida යන නමින් බ්‍රිතාන්‍යයේ Penguin Random House ආයතනය විසින් ප්‍රකාශයට පත් කරන ලදි. මෙන්න මේ පොත අරබයා තමයි 2022 දී The Booker Prize හිමිවූයේ. බැරි වේලාවත් ෂෙහාන් කරුණාතිලක ද මෙරටේ හිරවී කුරුටු ගගා සිටියා නම් ඔහුද තවමත් මෙම කොදෙව්වේ හිරව සිටිනු ආකාරය අපට දකින්නට පුළුවනි. .
මේවන විට අප පසුකර බොහෝ රටවල් ජාත්‍යන්තරය වෙත ගොස් ඇත.”ගිය නුවණ ඇතුන් ලවාවත් අද්දවා ගත නොහැකි” යැයි අපේ පුරාණ ගැමියන් අතර ප්‍රකට ජනකියමනක් ඇත.දැන්වත් අප දෙනෙත් හැර ලෝකය දෙස බැලිය යුතුය. වහ වහා ක්‍රියාත්මක විය යුතුය. ඊට නිසි වැඩපිළිවෙලක් අපගේ විදේශ තානාපති කාර්යාල සමග එක්ව සකසා ගත යුතුය.
මෙම ජාතික වැඩ පිළිවෙලින් කොටසක් මෙරට කොළඹ කේන්ද්‍රගතව ක්‍රියාත්මක වන සාහිත්‍යය සංගම්වලට ද අයත්.ය. ඔවුනට මෙම වගකීමෙන් කිසිවිටෙකත් බැහැර විය නොහැක. මෙහි ඉතාමත් අවසනාවන්ත කාරණාව වනුයේ, මුද්‍රිත මාධ්‍යය ඔස්සේ පිටු පුරවන මෙරට සාහිත්‍යය ඔස්තාර්ලාටත් මෙම කාරණාව නොපෙනීමයි. සැබවින්ම ඔවුනට මෙම කාරණාව නොපෙනෙන්නේ ද? නොඑසේනම් නොපෙනුණා සේ රගපාන්නේ ද ?
ජාතියේ පිනට හෝ මතුයම් දිනක එවන් වූ ( ප්‍රයෝගික ) වැඩ පිළිවෙලක් ක්‍රියාත්මක වෙත්ද , අපගේ නූතන සාහිත්‍යය ද ජාත්‍යන්තරය වෙත පියවර තබනු ඇත…!!!
මගේ නූතන විශ්ව සාහිත්‍යය කියවීමට අනුව ලොව ශ්‍රේෂ්ඨ ශිෂ්ටාචාරයකින් බිහි වූ විශිෂ්ට පුරාතන ගද්‍ය – පද්‍ය සාහිත්‍යයක් තවමත් ජාත්‍යන්තරයට නොගොස් රටේහි ම රැදී පවතින ලොව යම් සාහිත්‍යයක් වීද ? එසේ වී නම්, ඒ ශ්‍රී ලාංකික සාහිත්‍යයම පමණි.
මෙම ලිපිය අවසන් කිරීමට මත්තෙන් මෙයද කිව යුතුය.එනම් හෙළබස සැරසූ මුණිදාස කුමාරතුගු වන් පැවසූ “අලුත් අලුත් දෑ නොතකන ජාතිය ලොවැ නොනගී” යන උතුම් කියමනයි.මෙය මෙරට නූතන සාහිත්‍යයටත් කොතරම් වලංගු වන්නේ ද ?
■ ආශ්‍රිත ග්‍රන්ථය —–
- Contemporary Woman’s Writing’s Ed by Jane Eldridge Miller ~ 2003.
පූජ්‍ය ඇතිපොළ මංගල හිමි